PL
Chałupa z Antoniowa, XVIII/XIX w.
Dawniej znana we wsi pod nazwą „dom Jagusia” od nazwiska jego właścicieli. Nie znamy daty powstania chałupy. Wiemy jednak, że istniała już w 1840, ponieważ wtedy budynek uległ częściowemu spaleniu, o czym informował zapis na belce „ Gebrand 1840”(zanotowany w trakcie rozbiórki budynku). Wnętrze podzielone na sień z kominem, zajmującym całą jej szerokość, dwie obszerne izby i trzy komory. Dach chałupy dwuspadowy, dawniej kryty słomą, obecnie pokryty gontem. Szczyty chałupy ozdobnie szalowane w motyw jodełki. Wejście na strych od strony szczytu.
Muzeum jest trzecią lokalizacją tego budynku. Chałupa w roku 1939 została w całości przesunięta o ok. 50 m, ponieważ znajdowała się na terenach planowanych do zalania przez budowane wówczas Jezioro Turawskie. Od rodziny Jagusiów wykupił ją wówczas kierownik robót. Po rozebraniu komina i pieców chałupę w całości przetoczono na okrągłych belkach podłożonych pod budynek. W archiwach Muzeum znajduje się dokumentacja fotograficzna tego wydarzenia. Najprawdopodobniej w chałupie tej nigdy nie mieszkał młynarz, a dzieje tego budynku obfitują w legendy (m.in. o żołnierzach napoleońskich i rosyjskich kwaterujących w tym budynku).
Chałupa z Antoniowa wyposażona została w obiekty typowe dla zamożnej rodziny wiejskiego młynarza, z końca XIX w. Wyraźnie widoczny jest podział chałupy na dwie części o zróżnicowanym charakterze tzw. izbę czarną – z tradycyjnym układem sprzętów, charakterystycznym dla wsi śląskiej z początku XX w. oraz tzw. izbę białą – wyposażoną w meble wykonane według mody miejskiej.
W czarnej izbie stół z ławami i zydlami ustawiono, zgodnie z tradycją, w rogu izby, łóżko nakryte kapą w przeciwnym rogu, zaś kredens tzw. policę – obok wyjścia do sieni. W izbie znajduje się również maszyna do szycia, gdyż umiejętność szycia i reperowania ubrań była wśród wiejskich kobiet powszechna. Ozdobę czarnej izby stanowią obrazy o treści religijnej oraz zegar z kukułką.
Prestiżowa pozycja młynarza podkreślona została wystrojem izby białej. Meble pochodzą z miejskich warsztatów stolarskich lub warsztatów wzorujących się na meblach miejskich. Inny jest również układ sprzętów, przede wszystkim stół z krzesłami przesunięty został na środek izby. Izba ozdobiona została obrazami kultowymi, przywożonymi z miejsc pielgrzymkowych lub kupowanych na targach, szydełkowymi firankami i tzw. lambrekinami okalającymi futrynę drzwi. Na uwagę zasługuje również oprawiony w ramie za szkłem splot
włosów w kształcie gałązki jodły, wykonany dla upamiętnienia zamążpójścia gospodyni.
EN
Peasant cottage from Antoniów, turn of 18th/19th century
It was formerly known in the village as the 'home of Jaguś’ from the name of its owners. It was constructed at the beginning of 19th century. In 1840, it was partially burnt the information of which was engraved on the beam 'Burnt 1840′ (German: 'Gebrand’). The interior is divided into a hall with a chimney taking the entire width, two spacious chambers and three lards. There is a gable roof, previously it was thatched but at present it is covered with shingle. The gables are ornamentally boarded with the herring-bone pattern. The entrance to the attic is from the gable side.
The Museum is the third location for this building. In 1939, the entire hut was moved about 150 metres as it was on the area which was planned to be flooded in order to make the Turawa lake. The site manager purchased it from the Jaguś family at that time. After the chimney and the stove were pulled down, the hut was rolled on round beams placed under the building. There is photographic documentation of this event in the archives of the Museum.
The peasant hut from Antoniów was equipped with objects typical of a wealthy family of a village miller from the end of 19th century. The division of the hut into two parts of diversified character is clearly visible. There is the so called black chamber with a traditional arrangement of appliances characteristic of Silesian village from the beginning of 20th century, as well as the so called white chamber furnished in accordance with the town fashion.
In the black chamber, a table and stools, in accordance with the tradition, were arranged in the corner of the chamber, a bed covered with a bedspread in the opposite corner and the cupboard next to the hall entrance. There is also a sewing machine in the chamber as sewing and repairing clothes were skills common among village women. Religious paintings and a cuckoo clock are elements of decoration in the black chamber.
A prestigious position of the miller was emphasized by the décor of the white chamber. The furniture comes from urban carpenter’s shops or workshops following their patterns.
The arrangement of appliances is different as well. First of all, a table and chairs are moved to the middle of the chamber. The chamber was decorated with cult paintings brought from pilgrimage sites or bought at markets, crocheted net curtains and curtains bordering door-frames. Attention should also be paid to a plait of hair in the shape of a fir branch put in the frame behind the glass, which was made to mark the marriage of the hostess.
DE
Bauernhaus aus Antoniów, Wende 18./19. Jh.
Bauernhaus aus Antoniów – auch „Haus vom Jaguś“ (dom Jagusia) genannt – die Name stamm vom Besitzer. Das Haus wurde Anfang 19 Jh. gebaut. 1840 ist es abgebrannt – die Information ist am Balken ausgeschnitzt – „Gebrannt 1840“ . Innenraum ist geteilt – Flur mit Schornstein, zwei Stuben und drei Kammern. Das Satteldach, war „damals“ mit Stroh und jetzt mit ist es Schindel bedeckt.
Das Haus aus Antoniów ist typisch für eine reiche Familie von einen Dorfmüller im 19. Jh. Es ist sehr deutlich zu sehen wie das Haus geteilt ist. Von einer Seite mit traditionellen Einrichtung – Tisch mit Bank und Schemel in der Ecke, gegenüber steht das Bett und neben des Eingangs Küchenschrank. Die Wirtin hatte aus Nähmaschine den das nähen war sehr populär. Auβerdem hängen an der Wand Ölbilddrücke und eine Uhr mit Kukuck.
Die zweite Stube – weiβe Stube genannt hatte den Wohlstand des Müllers präsentiert. Die Möbeln wurden in städtischen Tischlerwerkstätten bestellt oder auch nachgemacht bei Tischlerwerkstat im Dorf. Das Tisch mit Stühlen ist jetzt in der Mitte, es gibt auch mehrere Ölbilddrucke die aus Jahrmärkten oder Pilgerfahrten gebracht wurden oder gehäkelte Gardinen. Das interessanteste ist das Andenken an die Hochzeit – hängt an der Wand neben den Kredenz (Geflecht von Haaren in einem Rahmen).