PL
Chałupa z Karmonek Nowych, 1876 r.
Jest przykładem budynku mieszkalno-gospodarczego. Takie łączenie domu z oborą czy stodołą było często spotykane w małych XVIII i XIX-wiecznych gospodarstwach średniozamożnych. Zbudowana w konstrukcji zrębowej w 1876 r., o czym informuje data budowy wycięta na jednej z belek stropowych w izbie. Chałupa jest podzielona wewnątrz na sień, izbę, komorę i oborę, do której wykonane jest osobne wejście prowadzące z podwórza. W sieni znajduje się komin z komorą do wędzenia. W izbie wymurowany jest piec do pieczenia chleba z otwartym paleniskiem, tzw. wielouk. W izbie domu jednoizbowego skupiało się całe życie rodziny – tutaj wykonywano wiele czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego, świętowano, jadano posiłki. Istotnym elementem wyposażenia każdej izby był stół, pełniący ważną rolę w życiu rodziny, rolę domowego ołtarza. Dlatego też traktowano stół w odpowiedni sposób – zgodnie z obowiązującymi zwyczajami nie wolno było na nim przysiadać, leżeć, ani nawet położyć czapki. W niewielkiej sieni przechowywano drobne sprzęty i narzędzia, używane w gospodarstwie domowym – żarna do mielenia mąki, miarki czy skórzane wiadro przeciwpożarowe.
W osobnym pomieszczeniu znajduje się warsztat rzemieślniczy. Przedstawiono w nim urządzenia i narzędzia związane z wykonywaniem zawodu kołodzieja – rzemieślnika wytwarzającego wozy gospodarcze i bryczki. Znajduje się tu drewniana tokarka do toczenia piast, czyli osi kół, tzw. kobylica – służąca do przytrzymania materiału w czasie jego obróbki, a także różnego rodzaju siekiery, młotki, ciosła, piły, dłuta i świdry stolarskie.
EN
Peasant cottage from Karmonki Nowe,1876
This is an example of residential building with utility buildings attached. It was common in the 18th and the 19th century small medieval farms. It was built in 1876, which is indicated by the inscription in Polish cut on one of the joists. It has hall, chambers and cowshed that has another entry. There is a chimney at the hall and hearth, where the bread was baked.
In the bigger chamber the life of the family took place. The most important object was table. That was a place where family ate dinners and prayed together. It was prohibited to sit on the table or putting hats on it. Hall was a storage for small utensils.
In other room there is craft workshop. Inside there are utensils and devices used by wheelwright. Among those objects, there is wooden lathe, axes, hammers, saws, chisels and joiner drill bits.
DE
Bauernhaus aus Karmonki Nowe , 1876
Das Objekt ist ein Beispiel für Wohn und –Wirtschaftsgebäude. Solche Verbindungen – des Wohnbereiches mit dem Wirtschaftsgebäude war etwas häufiges bei kleinen oder armen Bauernhöfen. Das Haus wurde im 1876 gebaut deswegen findet man das Datum auf dem Sturz in der Stube. Im Flur befindet sich das Schornstein auch mit Räucherkammer. In der Küche gibt es Ofen mit Kamin (Wielok).
Die ganze Familie hat nur in einer Stube gelebt. Hier wurden Alle Pflichten und Besorgungen gemacht, gefeiert oder gegessen. Einer der wesentlichen Elementen der Ausstattung der Küche war der Tisch. Man dürfte auf den Tisch nicht sitzen, sich hinlegen oder auch eine Mütze zu liegen lassen. Im kleinen Flur waren Geräte und Werkzeuge wie Maβstäbe oder auch Ledereimer – als Feuerschutz. In der Werkstatt sind Geräte und Werkzeug aufgestellt die einem Stellmacher gehörten z.B. eine Drehbank, Axt, Sägen, Meiβel, Bohrer. Ein „Kleinbauer“ hatte wenig Feld deswegen musste er bei einen gröβeren Bauer noch dazu verdienen oder er musste sich eine Werkstelle aussuchen um überleben.
Die Möbeleinrichtung der kleineren Bauer war halt ärmlicher als bei einen groβen Bauer.