Spotkanie z Andrzejem Skibniewskim z cyklu Rodem z Kresów. Historie osobiste (18.11.2023)

Wiele lat temu ANDRZEJ SKIBNIEWSKI, już jako dorosły człowiek, w swoim domu w Opolu, w domu w którym w dzieciństwie mieszkał z pochodzącymi ze Lwowa rodzicami i ciocią, odnalazł skarb. Był to kuferek z pamiątkami z dawnych „lwowskich” czasów. Plik papierów i kilka przedmiotów – listy ułożone w przewiązane wstążką paczki, dokumenty pisane w języku niemieckim, rosyjskim ukraińskim, zdjęcia. W niektórych kopertach odnalazł przełamane bożonarodzeniowe opłatki. Była tam też świąteczna szopka z ułamanym dachem i duża rubinowa broszka, w której brakowało wielu kamieni…

Cyt. Andrzej Skibniewski:

„(…) Oprócz listów zostały mi rodzinne pamiątki: kilka innych drobiazgów – wachlarz prababci Mateńki, czarne, zdobione koralikami filiżanki, kilka sztućców srebrnych, pogiętych zapewne przy otwieraniu konserw. Z zastawy ślubnej, jeszcze ze Lwowa. I może najcenniejszy klejnot – wysadzana rubinami broszka. Poczerniała, brzydka, okaleczona. Brakuje w niej kamieni  sprzedanych podczas głodu, gdy Lwów przechodził z rąk do rąk.

Wyobrażam sobie, jak Mateńka usuwa kamyk po kamyku, drżącymi rękoma przecierając zapłakane oczy. Zawijała te kamyki w chusteczkę i szła „na handel”. Znów mogła związać jakoś koniec z końcem, kupić chleb w „bułocznoj” i lekarstwa. Musiało też wystarczyć na chałwę i kredki dla Krzysi. Broszki nikomu nie oddała, bo to była pamiątka od Tatusia.

W broszce tej widzę świadectwo charakteru i duszy kresowej. Brak kamieni to dla mnie także symbol przemilczanych do dzisiaj spraw i doświadczeń bolesnych, planów i marzeń niespełnionych. To symbol pożegnań na zawsze, gwiazd oglądanych podczas mroźnych nocy w lasach Korczunka, Starobielska i Workuty, na pustyni w Egipcie i pod Monte Cassino. Jest w niej też pierwsza gwiazdka szukana podczas wieczerzy wigilijnej w opuszczonym naprędce przez Niemców domu w obcym Opolu. Są w niej przemilczane doświadczenia wielu tysięcy Kresowian, ludzi stamtąd, zza Buga. Symbol nadziei, że złe czasy przecież trwać wiecznie nie będą i że wszyscy powrócą kiedyś do swoich domów (…). Niestety, Dobry Bóg, Los czy Przeznaczenie – zrządziło inaczej.

Cieszę się, że zostały te wspomnienia, typowo dla Nich starannie wstążeczkami związane. Zdjęcia i zapiski pozwolą mi na odszukanie miejsc, zostawionych za sobą tak niedawno temu. Odszukam też ludzi, o których czytałem (…), tajemnice rozwikłam i opowiem o nich…Bo ważne to sprawy, prawdziwe i ludzkie. Ważne dla nas, naszych dzieci i wnuków – jak lekcja, przestroga i światło zarazem.

Fragment listu Andrzeja Skibniewskiego z 2012 r. Źródło: Andrzej Skibniewski, Rubinowa broszka. Lwowska historia w listach opisana. Wydawnictwo Poligraf, Brzezia Łąka, 2012 r.

Andrzej Skibniewski uporządkował  zachowane listy.  Odszukał miejsca, ludzi, o których czytał, rozwikłał tajemnice i opowiedział o nich. Pożółkłe kartki i zdjęcia przemówiły jak pamiętnik, a historia w nich zapisana ułożyła się w spójną opowieść. Opowieść o życiu, o wojnie, o rodzinie, o sobie. Ważna dla nas, naszych dzieci i wnuków…

Dziękujemy Panie Andrzeju!

Fotografie: Jerzy Stemplewski